WWW

Od manuskryptów do przeglądarki WWW

Był chłodny dzień 20 października 1993 roku, kiedy użytkownicy Internetu na całym świecie zobaczyli pierwszą polska stronę WWW. Była to strona Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, stworzona przez Wojciecha Bogusza. Obecnie system WWW jest, obok poczty elektronicznej i ftp, jedną z najczęściej wykorzystywanych usług w Internecie.

Jego historia sięga końca lat 80-tych i rozpoczyna się w środowisku fizyków w laboratorium CERN w Genewie. Ponieważ naukowcy ci, pochodzący z różnych państw, kontynuowali swoje prace w macierzystych laboratoriach, potrzebowali systemu wymiany informacji funkcjonującego na różnych platformach sprzętowych. Projekt takiego systemu opracowali w 1989 roku Tim Berners-Lee oraz Robert Cailliau. Był on oparty na jednolitym protokole transmisji oraz tzw. dokumentach hipertekstowych, zawierających odpowiednie hiperłączniki (odsyłacze, linki).

Problem nawigacji pomiędzy dokumentami był w czasie dziejów naszej cywilizacji rozwiązywany w rozmaity sposób. W średniowiecznych manuskryptach zależał od własnej inwencji i pomysłowości skrybów. Mniejsze możliwości nawigacji dawały zwoje, ale i tutaj wymyślono, aby fragmenty tekstu przepisywać na osobne zwoje, zaopatrzone w odpowiednie tytulatury i przechowywane wspólnie z właściwymi dokumentami. Współczesnym odpowiednikiem tego ostatniego rozwiązania są odsyłacze i spisy treści w znanym nam książkach i papierowych czasopismach.

Odsyłacze w systemie WWW, zwane linkami (ang. link - odsyłacz, hiperłącznik) różnią się jednak zasadniczo od powyższych metod. Aby z nich skorzystać wystarczy bowiem... nacisnąć jeden raz na przycisk myszki. Przykładowo czytając w Internecie stronę WWW, zlokalizowaną w Belgii i poświęconą dysplazji broncho-pulmonalnej, zauważymy, iż pewne jej fragmenty są podkreślone i zaznaczone w kolorze innym, niż zwykły tekst. Wystarczy teraz nacisnąć myszką na interesującym nas konkretnym zagadnieniu, np. fragmencie radiological examination, aby błyskawicznie połączyć się i zobaczyć stronę WWW np. w Kanadzie, prezentującą konkretne obrazy radiologiczne tej jednostki chorobowej.

Trudno uwierzyć, że na początku to genialne rozwiązanie nie miało wielu zwolenników. Prawdziwą rewolucję wywołało dopiero pojawienie się łatwej i przyjaznej w użyciu przeglądarki, pracującej w trybie graficznym. Tą przeglądarką był Mosaic, opracowany przez studenta Marca Andressena. Najważniejszą, wspomnianą już, zaletą tego programu jak i całego systemu była i jest możliwość wykorzystywania go na różnych platformach sprzętowych (Windows [PC], MacOS [Macintosh], Unix i inne).

Tak narodził się system WWW - World Wide Web, którego angielski skrót różnie bywa tłumaczony na język polski, najczęściej jako Światowa Pajęczyna Informacyjna. Niektórzy używają też określenia Wszechnica Wiedzy Wszelakiej, ze względu na olbrzymią ilość i zakres prezentowanych na stronach WWW informacji (określenie to zaproponował nieżyjący już dziennikarz Marek Car, jedna z postaci bardzo zasłużonych dla rozwoju polskiego Internetu).

Powrót do spisu treści

Adresowanie stron WWW

Każdy dokument (strona) WWW, zainstalowany i dostępny poprzez sieć Internet, posiada swój unikalny adres. Jest to tzw. URL (ang. Universal Resource Locator - uniwersalny system adresowania zasobów). Struktura takiego adresu jest następująca:

http://adres_domenowy serwera/katalog/plik.html

gdzie:
http:// - to określenie używanego protokołu.
Oprócz: http:// (HyperText Transfer Protocol) - protokołu zarezerwowanego dla dokumentów (stron) WWW, mogą tutaj także występować:
ftp:// (File Transfer Protocol), czyli protokół transmisji plików, przeznaczony dla usługi o tej samej nazwie,
news:// - dla internetowych tablic ogłoszeniowych Usenet News, a także
mailto:// - będący protokołem pocztowym

plik.html - nazwa oglądanego dokumentu (strony WWW). Dokumenty te posiadają zazwyczaj rozszerzenie .html lub .htm, gdyż zostały stworzone w języku html (HyperText Merkup Language).

Pożyteczna uwaga: wpisując do przeglądarki adres strony WWW nie jest konieczne wpisywanie jego początkowej części, a więc nazwy protokołu: http://

Jeśli wpisywanie adresu strony WWW zakończymy na domenowym adresie komputera to na naszym ekranie pojawi się główna strona danego serwisu WWW, np. aby zobaczyć pierwszą, tytułową stronę serwisu internetowego Akademii Medycznej w Warszawie wystarczy w polu adresowym przeglądarki wpisać: www.amwaw.edu.pl i nacisnąć przycisk Enter.

Z adresu internetowego możemy się m.in. dowiedzieć, do jakiego rodzaju organizacji lub instytucji należą oglądane materiały i zasoby:

Oznaczenia instytucji i organizacji w adresach internetowych:

edu - szkoły, uniwersytety, akademie medyczne i inne placówki edukacyjne
mil - placówki i instytucje wojskowe
com - firmy komercyjne, np. Coca-cola, IBM, PLL LOT.
int - organizacje międzynarodowe, np. NATO
gov - urzędy państwowe, np. Biały Dom, Biblioteka Kongresu, NASA jako agencja rządu USA, nasze Ministerstwo Zdrowia.
net - dostawcy Internetu i inne organizacje działające na rzecz sieci
org - wszelkie inne instytucje i placówki typu non-profit, np. fundacje, towarzystwa naukowe, itd.
info - firmy, organizacje i instytucje zajmujące się dostarczaniem informacji (prowadzące np. internetowe serwisy informacyjne),
tv - firmy związane z telewizją i produkcją telewizyjną.

Powrót do spisu treści

W oceanie informacji, czyli o sztuce nawigacji w WWW

Ile dokumentów jest obecnie dostępnych w WWW? Liczba ta sięga kilkuset milionów i rośnie każdego dnia. Jak zatem poruszać się w tym oceanie informacji i wyszukiwać istotne dla nas wiadomości i dokumenty? Istnieje tutaj kilka sposobów.

Pierwszym z nich są bezpłatne katalogi i wyszukiwacze. Utrzymują się one ze sprzedaży miejsca na reklamę na swoich stronach. Korzystając z odpowiednich formularzy możemy, po wpisaniu do nich interesującego nas tematu, odnajdywać na całym świecie dokumenty z informacjami dotyczącymi danego zagadnienia.

Powrót do spisu treści

Wyszukiwanie osób poprzez Internet

Często korzystając z Internetu szukamy jednak nie tyle samych adresów stron WWW lecz także danych teleadresowych bliskich nam osób. Co zatem zrobić jeśli chcemy znaleźć np. adres koleżanki lub kolegi ze szkolnej ławki? Wystarczy w tym celu skorzystać z internetowych wyszukiwaczy osób. Pozwalają one na wyszukanie adresu zamieszkania, numeru telefonu oraz adresów poczty elektronicznej, często jedynie na podstawie samego nazwiska. Oczywiście, aby odszukać daną osobę, musi ona wcześniej umieścić takie dane w jednej z internetowych baz osobowych. W niektórych wyszukiwaczach dane te są także indeksowane z informacji występujących na stronach WWW.

Powrót do spisu treści

Edukacja na stronach WWW

Możliwości przekazywania różnych form informacji na stronach WWW (tj. tekstu, grafiki, dźwięku, animacji), a także ich interakcyjność (formularze, testy i quizy), sprawiły, iż system ten stał się wspaniałym narzędziem edukacyjnym. Dodatkową, niebagatelną rolę odegrały tutaj także możliwości gromadzenia i przetwarzania olbrzymich ilości informacji oraz łatwość ich błyskawicznego rozpowszechniania w Internecie. W Polsce do Internetu podłączone są już wszystkie wyższe uczelnie medyczne oraz niektóre szpitale, kliniki prywatne i szeroka grupa użytkowników indywidualnych, związanych z naukami medycznymi.

Zasoby edukacyjne dostępne w Internecie i wspomagające nauczanie medycyny możemy podzielić na dwie zasadnicze grupy. Pierwsza z nich to programy bezpośrednio dostępne w sieci na stronach WWW. Są to m.in.: atlasy medyczne, słowniki, katalogi i bazy danych (np. farmakologiczne, toksykologiczne, bibliograficzne), opisy interesujących przypadków klinicznych oraz procedur i technik diagnostycznych i terapeutycznych, w tym np. zasoby ilustrujące nowe techniki operacyjne, biuletyny, czasopisma i magazyny medyczne oraz sprawozdania z konferencji naukowych i raporty rządowe dotyczące np. sytuacji zdrowotnej społeczeństw i zanieczyszczenia środowiska naturalnego.

Drugą grupę medycznych programów edukacyjnych w Internecie stanowią programy zgromadzone w bazach oprogramowania, usytuowanych na całym świecie. Korzystając z usługi Internetu o nazwie ftp (ang. file transfer protocol), istnieje możliwość skopiowania ich i zainstalowania na własnym komputerze.

Powrót do spisu treści

Podsumowując należy podkreślić, iż system WWW, jedna z najpopularniejszych usług Internetu, stał się obecnie najszybszym i najbardziej uniwersalnym nośnikiem i miejscem prezentowania informacji ze wszystkich dziedzin naszego życia.

A kiedy już zmęczeni zdobywaniem wiedzy nt. najnowszych technik operacyjnych bądź metod diagnostycznych, będziemy chcieli odpocząć, polecam obejrzeć w Internecie piękne, stare zdjęcia naszych Tatr: dawnetatry.pl/