Z bazy publikacji serwisu Narkotyki i Ty Problemy uczniów: Alkoholizm, nikotynizm, anoreksja i bulimia

Alkoholizm

Alkoholizm w młodym wieku rozwija się znacznie szybciej niż alkoholizm u dorosłych. W wieku młodzieńczym jest szczególnie niebezpieczny, gdyż kształtujący się jeszcze ośrodkowy układ nerwowy jest bardziej podatny na toksyczne działanie alkoholu.

Najważniejszymi objawami upojenia alkoholowego są: zaburzenia równowagi, bełkotliwa mowa, dezorientacja, agresywne zachowanie, przekrwienie twarzy i spojówek oraz wymioty. Upojenie alkoholowe zależy od wieku czynników, m.in. od: ilości wypitego alkoholu, stopnia stężenia (mocy) alkoholu, szybkości wchłaniania się alkoholu z przewodu pokarmowego do krwi, stopnia wypełnienia żołądka w chwili picia, szybkości utleniania się alkoholu w tkankach oraz szybkości wydalania go przez organizm, ogólnego stanu odporności organizmu na zatrucie, stopnia adaptacji, czyli przyzwyczajenia się organizmu do używania napojów alkoholowych oraz od stopnia indywidualnej tolerancji na alkohol.

Upojenie alkoholowe można podzielić na trzy okresy:

Podchmielenie (stężenie alkoholu we krwi wynosi 0,5-1,5 promila)
Charakteryzuje się wzmożoną aktywnością ruchową, zmianą nastroju, zmniejszeniem krytycyzmu oraz nieproporcjonalnymi do bodźców reakcjami emocjonalnymi.

Upojenie właściwe (stężenie alkoholu we krwi wynosi 1,5-2,5 promila)
Typowe reakcje tego okresu to chwiejny chód, niezborność ruchowa, bełkotliwa mowa, agresywność.

Ciężkie zatrucie (stężenie alkoholu we krwi powyżej 2,5 promila)
Cechuje się dezorientacją, niemożnością utrzymania pionowej pozycji oraz narastającymi zaburzeniami świadomości, przechodzącymi w stan śpiączkowy, który trwa od kilku do kilkunastu godzin i może się skończyć śmiercią z powodu porażenia ośrodka oddechowego.

Po stwierdzeniu stanu upojenia alkoholowego należy przede wszystkim dbać o drożność dróg oddechowych, chronić przed przypadkowym urazem i zapobiegać ochłodzeniu. Przy podejrzeniu zatrucia alkoholem trzeba zatrutego ułożyć w pozycji bezpiecznej. W razie zaburzenia oddychania i krążenia przystąpić do czynności resuscytacyjnych i natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe w celu przewiezienia zatrutego do szpitala na oddział toksykologiczny.

Zatrucie nikotyną

Wypalenie dużej ilości papierosów, szczególnie przez osoby młode, nie przyzwyczajone, powoduje mdłości, ślinotok, bladość, zimne poty, osłabienie, bóle brzucha i zaburzenia koncentracji uwagi. Oprócz tego nikotyna podnosi ciśnienie tętnicze krwi, a jej przedawkowanie może nawet spowodować śmierć przez porażenie ośrodka oddechowego w mózgu.

Uzależnienie od nikotyny rozpoznaje się po wystąpieniu następujących objawów: tolerancji, czyli potrzeby zwiększania liczby wypalanych papierosów, objawów odstawienia po przerwaniu palenia, nieskutecznych prób rzucenia palenia oraz kontynuowania palenia mimo wiedzy na temat jego szkodliwości.
Zespół odstawienia może trwać nawet kilka tygodni. Jego objawami są: drażliwość, niepokój, zaburzenia snu, lęki, trudność w koncentracji uwagi, zmniejszenie apetytu i chudnięcie.

W leczeniu zespołu odstawienia stosuje się: gumę do żucia z dodatkiem nikotyny, plastry zawierające nikotynę, hipnozę i terapię grupową. Najważniejsza jest jednak motywacja palącego do rzucenia nałogu.

Jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa)

Jadłowstręt psychiczny jest chorobą, która polega na świadomym ograniczaniu przyjmowania pokarmów, prowadzącym do skrajnego wyniszczenia organizmu.

Choroba ta dotyczy 0,5-1% populacji młodzieży, częściej dziewcząt niż chłopców. Występuje najczęściej między 15.-25. rokiem życia.
Rozróżnia się dwa typy anoreksji: ograniczający, który polega na wywoływaniu wymiotów lub nadmiernym przyjmowaniu środków przeczyszczających, oraz żarłoczno-wydalający, polegający na napadach niekontrolowanego objadania się połączonego z prowokowaniem wymiotów i przyjmowaniem leków przeczyszczających i moczopędnych.

Istnieje wiele przyczyn jadłowstrętu psychicznego, między innymi uraz psychiczny.

Choroba rozpoczyna się podstępnie. Powoli dochodzi do ograniczania ilościowego i jakościowego pokarmów, powstaje lęk przed przyrostem masy ciała, prowokują wymioty, zażywają środki przeczyszczające i moczopędne. Po kilku miesiącach takiego postępowania następuje poważny ubytek masy ciała, nawet do 50%.

Najważniejsze objawy anoreksji, oprócz znacznego ubytku masy ciała, to: suchość skóry, obniżenie temperatury kończyn, obrzęki stóp, zanik mięśni, łamliwość i wypadanie włosów, wypadanie zębów, odwapnienie kości, spadek liczby oddechów i tętna, obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, zatrzymanie miesiączki u dziewcząt, zaburzenia poziomu elektrolitów.

Anorektyk powinien być skierowany do poradni zdrowia psychicznego, gdzie nastąpi ostateczne rozpoznanie choroby, a następnie podjęcie długoterminowej strategii terapeutycznej. Śmiertelność w anoreksji wynosi od 5% do 18%. Śmierć następuje najczęściej z powodu następstw wyniszczenia organizmu oraz samobójstw.

Chorobliwie wzmożone łaknienie (bulimia nervosa)

Jest to zaburzenie przeciwne jadłowstrętowi psychicznemu. Polega na nadmiernym objadaniu się i dotyczy 1-4% populacji młodzieży. Bulimia objawia się zjadaniem bardzo dużej ilości pokarmów wysokokalorycznych, które powodują wymioty, bóle brzucha i senność. Aby zapobiec nadmiernemu tyciu, chorzy stosują głodowe diety, przyjmują środki przeczyszczające, moczopędne i zmniejszające łaknienie. Psychika bulimików jest rozchwiana, charakteryzuje się dużym niepokojem, zmiennością nastroju i lękami. Nadużywają oni alkoholu, narkotyków, prowadzą nieuporządkowane życie seksualne, wypowiadają myśli samobójcze, mają trudności w utrzymaniu prawidłowych kontaktów międzyludzkich.

Bulimię rozpoznaje się według następujących kryteriów:

• zaburzenia powinny trwać przynajmniej trzy miesiące,
• epizody gwałtownego objadania się muszą trwać około dwóch godzin i występować przynajmniej dwa razy w tygodniu,
• wystąpienie braku kontroli nad jedzeniem,
• uporczywe interesowanie się własnym wyglądem i masą ciała.

Podobnie jak w przypadku jadłowstrętu psychicznego, leczeniem bulimii powinien zająć się psychiatra z zespołem terapeutycznym. Rezultat leczenia jest w bulimii lepszy niż w anoreksji, przebieg choroby jest jednak przewlekły; istnieje duża skłonność do popełniania samobójstw.

Oprac. lek.med. Jan Lechicki, Kielce

Powrót do strony głównej

---

(c) Narkotyki i TY