PODSTAWOWE POJĘCIA

Co to jest narkotyk?
Co to jest zespół uzależnienia?
Kiedy możemy rozpoznać zespół uzależnienia?
Co to są objawy abstynenckie i zespół abstynencki?
Co to jest tolerancja na narkotyk?

Powrót do strony głównej

Co to jest narkotyk?

Narkotyk to środek wywołujący uzależnienie. Należy przy tym pamiętać, iż pojęcie to obejmuje zarówno substancje uzależniające o działaniu pobudzającym, np. środki psychostymulujące (amfetamina, kokaina) jak i o działaniu silnie hamującym (np. barbiturany, benzodiazepiny, alkohole, w tym alkohol etylowy) a także środki psychodysleptyczne (halucynogenne, np. LSD-25, meskalina, psylocybina).

Powrót do spisu treści

Co to jest zespół uzależnienia?

Na zespół uzależnienia składają się takie zjawiska fizjologiczne, behawioralne* i poznawcze, kiedy zachowania związane z używaniem substancji uzyskują wyraźną przewagę nad innymi, które były charakterystyczne dla danej osoby.

Powrót do spisu treści

Kiedy możemy rozpoznać zespół uzależnienia?

Najistotniejsze cechy i objawy zespołu uzależnienia to:

  • silna potrzeba lub przymus używania substancji psychoaktywnej,
  • utrata samokontroli w używaniu substancji psychoaktywnej (niemożność przerwania przyjmowania, utrata kontroli dawek),
  • przyjmowanie substancji w celu uniknięcia objawów abstynencyjnych (patrz niżej),
  • wystąpienie zespołu abstynencyjnego po przerwaniu przyjmowania substancji,
  • wzrost tolerancji (patrz niżej),
  • charakterystyczny indywidualny sposób używania substancji,
  • postępujące zaniedbywanie innych zainteresowań lub przyjemności na rzecz zdobywania i przyjmowania substancji uzależniającej,
  • zażywanie środka mimo wyraźnych szkód fizycznych, psychicznych, społecznych, o których wiadomo, że mają związek z przyjmowaniem środka.
Jeśli stwierdzimy, że występują co najmniej trzy z powyższych objawów nieprzerwanie przez miesiąc w ciągu ostatniego roku, rozpoznajemy zespół uzależnienia.

Powrót do spisu treści

Co to są objawy abstynenckie i zespół abstynencki?

Objawy abstynencyjne to zjawiska fizyczne i psychiczne wiążące się odstawieniem środków psychoaktywnych. Całość takich zjawisk charakterystycznych dla danego środka, nazywamy zespołem abstynencyjnym. Jego występowanie po odstawieniu narkotyku jest jednym z czynników potwierdzających uzależnienie. W sytuacji, gdy najbardziej nasilone są objawy somatyczne** (w przypadku opiatów m.in. biegunka, wymioty, bóle mięśni, wyciek z nosa, nadmierna potliwość) - mówi się o zależności fizycznej. Jeśli większe znaczenie mają dolegliwości psychiczne - mówi się o zależności psychicznej. W praktyce objawy są często ze sobą silnie powiązane, a ich wyraźne rozgraniczenie wydaje się być sztuczne. Najczęściej o zależności psychicznej mówimy w odniesieniu do środków, których odstawienie nie wywołuje wyraźnych zaburzeń somatycznych (np. marihuana).

Powrót do spisu treści


Co to jest tolerancja na narkotyk?

Tolerancja na środki psychoaktywne polega na tym, że w celu uzyskania takich jak uprzednio efektów, konieczne jest zwiększenie przyjmowanej dawki.

Powrót do spisu treści

* behawioralny - dotyczący zachowania
** somatyczny (soma - ciało) - dotyczący ciała (organizmu)

Materiały udostępniono dzięki uprzejmości Warszawskiego Oddziału Towarzystwa Rodzin i Przyjaciół Dzieci Uzależnionych - "Powrót z U" (oprac. na podstawie książki "Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane przyjmowaniem substancji psychoaktywnych" Karina Chmielewska, Helena Baran-Furga, wyd. Centrum Pomocy Rodzinie przy Towarzystwie Rodzin i Przyjaciół "Powrót z U", 1995 r.).

Powrót do strony głównej
(c) Narkotyki i TY